Szenic Stanisław Bolesław (1831–1903), nauczyciel, przyrodnik, matematyk, działacz społeczny.
Pochodził ze spolonizowanej rodziny niemieckiej von Schoenitz (od r. 1830 w dokumentach wyłącznie Szenic). Ur. 1 V w Bieczynach (pow. kościański) w Wielkopolsce, był synem Jana Antoniego (ur. 1799), zarządcy dóbr rodziny Kwileckich, i Marianny Bartkowiak (ur. 1808). Miał cztery siostry: Jadwigę, Marię, Zofię i Augustynę oraz czterech młodszych braci: Antoniego (ur. 1841), inżyniera w Zakładach Cegielskiego w Poznaniu, Józefa (ur. 1843), księdza, Jana (zm. ok. 1871), studenta medycyny na uniw. we Wrocławiu, kasjera Tow. Literacko-Słowiańskiego, i Andrzeja (1850–1912), kupca w Poznaniu.
S. uczył się przez trzy lata w szkole wiejskiej w Srocku (pow. kościański); po dwuletniej przerwie spowodowanej chorobą prywatny nauczyciel przygotował go w ciągu roku do nauki w gimnazjum. W r. 1844 zdał S. egzamin do klasy niższej tercji w Gimnazjum św. Marii Magdaleny w Poznaniu i jednocześnie został przyjęty do alumnatu. Po zdaniu w r. 1850 matury zamierzał studiować teologię w Bonn, ale ostatecznie podjął studia matematyczne i przyrodnicze na Wydz. Filozoficznym uniw. we Wrocławiu. W l. 1850–1 należał do działającego przy uniwersytecie Tow. Literacko-Słowiańskiego i prawdopodobnie był członkiem organizacji studenckiej Związku Wariatów (Marchołtowiczów), składającej się głównie z absolwentów poznańskiego Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Dn. 15 XII 1855 uzyskał stopień doktora filozofii na podstawie rozprawy matematycznej De superficiebus confocalibus secundi gradus (Wr. 1855). Dn. 16 VI 1856 zdał egzamin państwowy, uprawniający do wykonywania zawodu nauczyciela. Pierwszą posadę otrzymał w Szkole Realnej w Poznaniu; odbył w niej tzw. rok próbny i zatrudniony był od 1 VII 1856 do 29 IX 1858 jako nauczyciel pomocniczy. W r. 1857 był jednym z 42 członków założycieli Tow. Przyjaciół Nauk w Poznaniu i przez rok pełnił funkcję sekretarza Wydz. Nauk Przyrodniczych; przyczynił się do powstania przy nim stałej ekspozycji zbiorów przyrodniczych. Opublikował pracę Über den Schutz nützlicher Tiere (Posen 1857) oraz ogłaszał artykuły o tematyce przyrodniczej głównie w czasopiśmie „Przyroda i Przemysł”, w r. 1857: O wpływie cukru na organizm zwierzęcy (nr 36), Nauka o wiatrach (nr 37, 40–42, 44, 47), O chińskiej porcelanie (nr 49–50), a w r. 1858: Nowa umiejętność hydroskopii, czyli nauka o tworzeniu się i odkrywaniu źródeł wodnych (nr 9–10), O klimacie w dawniejszych epokach stworzenia (nr 11, 13–14, 19–22), Kauczuk i Gutta – percza (nr 23–24, 26–27), O wyrobach glinkowych i porcelanowych (nr 31, 35–36), O szkle wodnem (nr 40), Żeglarstwo napowietrzne (nr 47–49). Na posiedzeniach Wydz. Nauk Przyrodniczych wygłaszał odczyty, m.in. w czerwcu 1858 O zorzy północnej, czyli świetle przybiegunowym oraz wg niektórych źródeł 20 X t.r. wspomnienie o Julianie Zaborowskim, opublikowane później w „Przyrodzie i Przemyśle” (1858 dod. do nr 41).
Dn. 1 X 1858 został S. powołany na stanowisko pierwszego etatowego nauczyciela w szkole średniej w Śremie. Na polecenie Wydz. Nauk Przyrodniczych przetłumaczył z języka niemieckiego broszurę C. W. L. Glogera „Wytępienie robactwa i myszy pustoszących gospodarstwo leśne i polne. Sposób najprostszy: ochrona zwierząt pożytecznych” (P. 1860). W r. 1864 za propagowanie nauk przyrodniczych obrany został członkiem honorowym Tow. Rolniczo-Przemysłowego w Gostyniu. Współpracował również z tygodnikiem poznańskim „Ziemianin”, w którym drukował swoje prace, m.in. Chrabąszcz pospolity i środki jego wytępienia (1866 nr 14), Życie płciowe roślin (1866 nr 41–42). Dn. 18 V 1867 mianowano S-a pierwszym nauczycielem wyższym w Królewskim Gimnazjum w Śremie, gdzie od 9 VI 1869 był także bibliotekarzem. Dn. 11 X t.r. nadano mu tytuł profesora. Z propozycji objęcia Katedry Botaniki na Uniw. Lwow. nie skorzystał. Uczył matematyki, fizyki, języka polskiego i przyrody; był wychowawcą m.in. Piotra Wawrzyniaka. Przynajmniej od r. 1869 był sekretarzem i podskarbim Komitetu Tow. Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego dla pow. śremskiego. W l. 1871–2 pełnił funkcję zastępcy prezesa Tow. Przemysłowego w Śremie oraz dyrektora Kasy pożyczkowej i oszczędności tegoż Towarzystwa i Kółka rolniczo-włościańskiego (późniejszego Banku Ludowego w Śremie). W r. 1872 ustąpił z zajmowanych stanowisk, ponieważ władze pruskie zakazały nauczycielom udziału w Towarzystwie; pozostał jednak jego członkiem honorowym. Był przewodniczacym Rady Miejskiej w Śremie.
Dn. 1 IV 1875 został S. przeniesiony do katolickiego Królewskiego Gimnazjum w Głubczycach (Leobschütz) na Górnym Śląsku, gdzie zachował stanowisko pierwszego nauczyciela wyższego. W l. siedemdziesiątych opublikował dwie rozprawy matematyczne: O przystawalności liczb („Ósme sprawozdanie Królewskiego Gimnazjum w Śremie”, Śrem 1873) i Über Kettenbrüche („Jahresbericht über das Königliche katholische Gymnasium zu Leobschütz”, Leobschütz 1877–8). Dn. 6 IX 1881 obchodził w Śremie jubileusz 25-lecia pracy nauczycielskiej; z tej okazji z inicjatywy ks. Wawrzyniaka założono specjalny fundusz im. S-a dla finansowego wsparcia uczącej się młodzieży, który zasilił Tow. Pomocy Naukowej im. Karola Marcinkowskiego. Od 1 IV 1890 był S. nauczycielem w katolickim Królewskim Gimnazjum w Kłodzku, dokąd po raz kolejny przeniosły go władze pruskie. Tutaj, 10 IV 1893, nadano mu tytuł radcy IV kl. W okresie 9 XII 1897 – 1 IV 1898 kierował gimnazjum w Kłodzku, po śmierci dotychczasowego jego dyrektora. Na własną prośbę 1 VII 1898 przeszedł na emeryturę i wrócił do Poznania, gdzie nadal był aktywny naukowo. W sierpniu t.r. uczestniczył tamże w VIII Zjeździe Lekarzy i Przyrodników Polskich, na którym prowadził sekcję matematyczno-fizyczną. Zmarł nagle na paraliż serca 18 VIII 1903 w Poznaniu, został pochowany na cmentarzu św. Marcina w grobowcu wzniesionym przez uczniów (cmentarz nie zachował się). Był odznaczony Orderem Czerwonego Orła IV kl. (1898).
W zawartym w r. 1859 małżeństwie z Walentyną Konikiewicz (1838–1922), córką Walentego, burmistrza Śrema, miał S. ośmioro dzieci: Marię, żonę Ignacego Karasiewicza, Stanisławę, żonę Stefana Słonińskiego, Władysława (1864–1929), doktora filozofii, chemika, ojca Stanisława Szenica, pisarza (zob.), Walentynę (ur. 1868), Józefę, żonę Stanisława Łukaszewskiego, Helenę (ur. 1871), Kazimierę (ur. 1872) i Zofię (ur. 1874), żonę Edwarda Gawrońskiego.
Fot. portretu, w: Grot Z. i in., Sto lat Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, P. 1957 s. 33; – Absolwenci Gimnazjum i Liceum Świętej Marii Magdaleny w Poznaniu 1805–1950, Oprac. A. Białobłocki, P. 1995 s. 128; Słown. biologów; Słownik biograficzny Śremu, Śrem 2008 s. 329–30; Wojtkowski, Bibliogr. historii Wpol., I; – Achremowicz E., Żabski T., Towarzystwo Literacko-Słowiańskie we Wrocławiu 1836–1886, Wr. 1973 s. 147, 160, 266, 433; Brzęk G., Historia polskiego ruchu naukowo-przyrodniczego, ze szczególnym uwzględnieniem zoologii w Wielkopolsce, a zwłaszcza w Poznaniu w czasach zaborczych (1793–1918), „Kron. M. Poznania” 1938 nr 4 s. 419, 428–31, 433–4, 445; Dzieje Śremu, Red. S. Chmielewski, W.–P. 1972 s. 225; Grot Z., Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, „Kron. M. Poznania” 1957 nr 1–2 s. 87–8; Karwowski, Hist. W. Ks. Pozn., II 51–2; Makowski K. A., Polskie środowisko naukowe w szkołach średnich w okresie zaborów, w: Alma Mater Posnaniensis. W 80. rocznicę utworzenia Uniwersytetu w Poznaniu, Red. P. Hauser i in., P. 1999 s. 103; Maler K., Dzieje Głubczyc w latach 1742–1945, Opole 2006 s. 320, 329; Marciniak A., Nauczyciele poznańscy wśród założycieli Towarzystwa Przyjaciół Nauk, „Kron. M. Poznania” 2001 nr 4 s. 291–2; Molik W., Inteligencja polska w Poznańskiem w XIX i początkach XX wieku, P. 2009 s. 493; Nauka w Wielkopolsce, P. 1973; Sochacka S., Działalność slawistyczna Władysława Nehringa na tle epoki, Opole 1980 s. 30; Trzeciakowski L., Pod pruskim zaborem 1850–1918, W. 1973 s. 51; Veritate et scientia. Księga pamiątkowa w 125-lecie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Red. A. Gąsiorowski, W.–P. 1982 s. 235; Wojtkowski A., Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Poznaniu w latach 1857–1927, P. 1928 s. 43, 176, 179–80, 187, 269; – Friebe M., Geschichte der Königlichen Berger-Oberrealschule (früher Realschule und Realgymnasium) zu Posen während ihres fünfzigjährigen Bestehens 1853–1903, Posen 1903 s. 56, 72; Jahresbericht über das Königliche katholische Gymnasium in Glatz in den Schuljahren 1889/1890–1898/1899, Glatz 1890–1899; Jahresbericht über das Königliche katholische Gymnasium zu Leobschütz für das Schuljahr 1874/1875–1890/1891, Leobschütz 1875–1891; Jubileuszowe sprawozdanie z czynności 25-letniej Towarzystwa Przemysłowego w Śremie..., Oprac. N. Kucharski, P. 1896 s. 5, 7–9, 11; Motty M., Przechadzki po mieście, Oprac. Z. Grot, P. 1999 I; Pamiętnik Towarzystwa Literacko-Słowiańskiego we Wrocławiu..., Wr. 1869 s. 19; toż za r. 1886, s. 72; Program Królewskiego Gimnazjum Św. Marii Magdaleny w Poznaniu na rok szkolny 1849/50, P. 1850 s. 45; Program VIII Zjazdu Lekarzy i Przyrodników Polskich..., P. 1898 s. 20; Sczaniecki K., Rys historyczny Towarzystwa Rolniczo-Przemysłowego w Gostyniu..., P. 1865 s. 26, 32; Sprawozdania Królewskiego Gimnazjum śremskiego za l. 1865–75, Śrem 1866–75; Sprawozdanie Banku Ludowego w Śremie z czynności w roku 1882. Rocznik X, Śrem [b.r.w.] s. 10; Szenic S., Garść wspomnień, P. 1990 s. 22–8; – „Kur. Pozn.” 1881 nr 206; „Przyr. i Przem.” 1857 nr 50 s. 400, 1858 nr 5 s. 39, nr 22 s. 175, nr 39 s. 310–11; „Roczniki Tow. Przyjaciół Nauk Pozn.” T. 1: 1860 s. 597, 617, T. 16: 1889 s. 753, 762, T. 28: 1901 s. 220, 224, T. 30: 1903 s. 216, 219–20, T. 35: 1908 s. 463; – Nekrologi z r. 1903: „Dzien. Pozn.” nr 192 s. 3, „Kur. Pozn.” nr 188 s. 4, 5, „Praca” nr 35 s. 1079; – AP w P.: Akta m. Poznania, sygn. 15.115, Gimn. Św. Marii Magdaleny, sygn. 749a, 1194, 1300a, (życiorysy abiturientów), sygn. 2471, Prezydium Policji w P., sygn. 1146, Amtsgericht-Posen, sygn. 10142; B. Kórn.: rkp. 07357 k. 370–1, rkp. 07361 k. 54–5, rkp. 07388 k. 48–51, rkp. 07389 k. 48, rkp. 07455 k. 14; B. Raczyńskich: rkp. 4070 k. 86–7; B. Pozn. Tow. Przyjaciół Nauk w P.: rkp. 1691/2, Mater. geneal. wpol. rodzin nieszlacheckich XVI–XX w. (ułożone alfabetycznie wg nazwisk), k. 110–11; B. UAM: rkp. 3629 k. 26.
Alina Hinc